[LEES] Imperium, Richard Harris
[Alet van 't Eind] ‘De stad,blijf in de stad, en leef in de schijnwerpers.’
Een ideaal hebben, een strategie bepalen, macht herkennen, kennis vergaren en gebruiken, snoeihard tegen de stroom ingaan, dealen. Het is het werk van politici en het is ons bekend en ik hou ervan. Het is kicken als je kan helpen een plan èn de wethouder ongeschonden door de raadsvergadering te loodsen. De politieke arena is altijd in de buurt. Om goed te kunnen adviseren moet je weten hoe de hazen lopen, maar moet je je ook kunnen verplaatsen in de persoon achter de politicus. In dat opzicht verschilt ons werk niet van Tiro, de slaaf die Cicero 2000 jaar geleden door dik en dun ondersteunde.
Tiro is de verteller in deze adembenemend spannende politieke thriller van Harris. Hij is een veelzijdig, intelligent (en ik denk een sympathiek) mens, die het stenoschrift uitvond om z’n welbespraakte baas bij te kunnen houden. Meer dan dertig jaar is hij de slaaf van de man die al die jaren maar één levensdoel heeft: de heerschappij over de Romeinse Staat. Hij gaat met de jonge Cicero mee naar Griekenland die daar de fijne kneepjes van de redenaarskunsten zal leren en hij is er bij als Cicero op zijn tweeënveertigste de jongste consul van het Romeinse Rijk wordt. In zijn honderdste levensjaar, als Cicero allang dood (vermoord in opdracht van Marcus Antonius) is, voelt Tiro zich vrij om het verhaal van zijn meester te vertellen.
Hij schildert een prachtig portret van de beroemde advocaat en retoricus die de intriges van de politiek beheerst als geen ander en nooit zijn integriteit verliest. Cicero wijkt in tweeërlei opzicht af van de gangbare machthebber in de eerste eeuw voor Christus: hij kiest voor het volk en hij strijdt met het woord, niet met het zwaard. Een new man die bruist van het leven, gruwt van geweld, ingrijpt als hij onrecht ziet (zoals de grootschalige roof door de heersers op Sicilië), walgt van de grootschalige kruisigingen langs de Via Appia (6000 man langs een weg van 350 mijl) en daarnaar handelt. Maar hij is ook ijdel, kan de schijnwerpers niet missen en maakt daarom fouten. Tiro, de bescheiden waarnemer en adviseur weeft zijn eigen bijdrage door het verhaal. Je ziet het voor je: hoe hij op onderzoek uitgaat en net op tijd een rapport voor de neus van zijn baas deponeert, hoe hij onzekerheden opvangt en grilligheden accepteert.
De hoofdpersoon in Imperium is Marcus Cicero, maar we kunnen van Tiro’s integriteit leren als we door zijn bril naar de politieke beslommeringen in het oude Rome kijken. Beslommeringen van alle tijden en alle plaatsen. Er zijn veel parallellen in het heden. In het groot: Poetin en de Europese machthebbers over de Oekraïne; kleiner: Opstelten en Schoof, de nationaal coördinator terrorismebestrijding. Nog dichterbij: wijzelf die (soms) geld verdienen aan (soms) niet noodzakelijke adviezen. Lezen dus, dat boek!
Richard Harris was parlementair journalist, voordat hij zich volledig wijdde aan het schrijven van fictie. Zelf zegt hij: “Ik kijk naar het politieke bedrijf, zoals een ander naar voetbal kijkt, als een liefhebber van de beautifull game.” En: “Imperium is het best te genieten als je het als één grote satire leest.” Hij ging niet over één nacht ijs bij het schrijven van Imperium. Volgens kenners blijft hij dicht bij de waarheid en dat maakt het boek óók tot een aanstekelijk geschiedenisboek. Belangrijk voor als je net zo veel als ik van die stad houdt: je loopt door het oude Rome!
