[LEES!] De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren, van Haruki Marakami
色彩を持たない多崎つくると、彼の巡礼の年, 村上春樹
"Zo zie je maar hoe colleges erfelijkheidsleer van pas kunnen komen, ook als je voor een spoorwegmaatschappij werkt."
We kennen ze allemaal: mensen die hun leven inrichten alsof het hun werk is. Tsukuru Tazaki doet dat en het helpt hem niet. Hij is een onthecht mens die houvast zoekt op de plek die hij het meest liefheeft: stations. Hij zit er op een bank en staart er urenlang naar de reizigers en de treinen die af en aan rijden. Als wij hem leren kennen is hij ingenieur en ontwikkelt, bouwt en beheert hij de grote stations in Tokyo.
Het kleine jongetje Tsukuru is al gek op stations en hij studeert civiele techniek met maar één doel: werken voor de grote spoorwegmaatschappijen van Japan. Een melancholieke en kleurloze man, die op mysterieuze en op voor hem volkomen onbegrijpelijke wijze van de ene dag op de andere is verlaten door zijn vriendengroep van de middelbare school. Deze plotselinge afwijzing vormt een breuklijn in zijn leven die hij gaandeweg als vanzelfsprekend beschouwt. Hij leidt een eenzaam bestaan en ziet altijd wel een reden om zich buitengesloten te voelen. Maar op stations is alles duidelijk: treinen stoppen exact op hun vaste plaats op het perron, er zijn aankondigingen door luidsprekers, bellen die rinkelen en stationspersoneel dat helpt. Als een station de overgang symboliseert van het vertrouwde naar het onbekende… dan heeft Tsukuru dat goed in de hand. Hij rekent, plant en organiseert conflicten weg als geen ander. Het leven is een to-do-lijst en die is er om af te vinken. Helaas levert deze aanpak in zijn persoonlijk leven geen hoogtepunten of dieptepunten op. Zelfs de meest alarmerende depressie is oppervlakkig. Als hij Sala ontmoet (en er een begin van liefde is), eist zij van hem zijn verleden te onderzoeken. Hij reist terug naar zijn geboortestad en gaat aan de slag… Als je het boek vanuit dit perspectief leest gaat het over deklassieke thema’s van verlangen naar vriendschap, liefde en een verloren jeugd, maar het verhaal leest ook als een zwarte thriller: spannend met onverwachte wendingen.
Marukami (1949) is geboren in Japan en woont in de Verenigde Staten. Voor ons, Nederlandse lezers is het bijzonder dat zijn verhalen zich afspelen in Japan, waar grootstedelijk leven (er wonen in de agglomeratie Tokyo 35 miljoen mensen) en de onvervulbare liefde voor de natuur elkaar aanvullen. Het is fascinerend om in zijn boeken te lezen hoe weinig het leven van een West Europese dertiger verschilt van dat van een Japanse dertiger die als iedereen werkt en woont en leeft en de liefde zoekt. Ik was laatst in Tokyo en ’t kan aan mij liggen, maar zo zag ik het ook: jonge actieve mensen op fietsen vol kinderen. Het leek het Vondelpark wel…
