[LEES!] De Stad der Wonderen
“Elke bezoeker zal bij terugkeer in eigen land een apostel en uitdrager zijn van hetgeen hij gezien, gehoord en geleerd heeft.”
Het meest fascinerende van dit boek over Barcelona is dat het ons leert dat nieuwkomers, gelukszoekers, armoezaaiers en lefgozers een stad tot grote hoogte kunnen brengen. Deze kroniek over Barcelona tussen 1888 en 1929 stamt uit 1986, maar is actueel, nu de Europese steden volstromen met mensen die genoodzaakt zijn hun leven vanuit het niets op te bouwen en daartoe alle middelen zullen inzetten. Zij zijn het zout der aarde, zonder hen worden steden saai, burgerlijk, voorspelbaar en uiteindelijk sterven ze in hun eigen genoegzaamheid. Dat laatste staat niet in het boek, maar is de mening van uw redacteur.
Onofre Bouvila is veertien als hij van het platteland naar Barcelona trekt. Hij heeft grote plannen, maar geen idee waar hij moet beginnen. Hij woont in een pensionnetje waar hij de meest vreemde types ontmoet, allemaal op hun eigen manier gelukszoekers, net als hij. Daaronder ook Delfina, een lelijk heksje dat Onofre helpt aan zijn eerste baantje. Hij moet ‘clandestien de revolutie verbreiden’ en brengt anarchistische pamfletten rond onder de bouwvakkers van de wereldtentoonstelling. Op de bouwplaats leert hij snel de mechanismes van sjacheren en corruptie . Hij had er trouwens ook een groot talent voor! In de periode tussen de twee wereldtentoonstellingen speelt Onofre met grote inventiviteit in op elke trend en bouwt een imperium op dat ver over de stads- en landsgrenzen reikt. Een kleine greep uit zijn handeltjes: haargroeimiddelen (1890), grond (1900), geld (1908), films (1910), wapens (eerste wereldoorlog). Van een onzeker jochie zien we hem een uiterst onaangenaam mens worden die er niet voor terug schrikt z’n vrouw en z’n doodarme ouders uit te schudden. Als hij eenzaam sterft is Barcelona uitgegroeid tot een wereldstad.
Het verhaal van de gangster Onofre en zijn companen is fascinerend en onderhoudend, maar nog boeiender is de beschrijving van de ontwikkeling van Barcelona. Centraal element in de vertelling is de betekenis van de wereldtentoonstellingen voor de groei en bekendheid van de stad. Er werd geïnvesteerd met visie: het mag wat kosten want hierna staat onze stad op de kaart! Geld werd onder meer opgehaald in Madrid. Die strijd tussen Madrid en Barcelona wordt hilarisch en herkenbaar beschreven. Lezen daarom, dit boek!
Mendoza is het meest in zijn element als hij kennis kan overdragen over Spanje in het algemeen en Barcelona in het bijzonder. Hij komt rustig met demografische gegevens en statistieken op de proppen, waarmee hij de enorme expansiedrift van de stad rond de eeuwwisseling illustreert en inzichtelijk maakt. Heerlijk! ‘k Moet nodig weer eens naar Barcelona trouwens…
