[LUISTER!] Het geluid van streek en stad
In Luister! legt Ronald Löhr verbanden tussen (pop)muziek en ons vak.
De sfeer, de identiteit van de muziek heeft een sterke relatie met de geografische plek waar de muziek wordt gespeeld. Dat zegt Steve Winwood, ergens halverwege de onvolprezen documentaire over Muscle Shoals, Alabama waar in twee studio’s onwaarschijnlijk veel fantastische muziek is opgenomen.
Daar heeft ie natuurlijk een punt. Muscle Shoals had zijn eigen sound.
[Klik op deze link om de playlist te luisteren, terwijl je de column verder leest]
De broeierige, slepende en tegelijkertijd rockende groove die direct zou voortkomen uit de swamp van de Tennessee River die daar gestaag voortstuwt. De lokale geografie en de culturele expressie ervan vinden elkaar in die kleine stad. Die onmiskenbare relatie tussen omgeving en muziek zien we vaker. Regelmatig zelfs uit de benaming van muziekstijlen die genoemd zijn naar de gebieden waarin ze groot zijn geworden. Country is waarschijnlijk de bekendste, maar ook Urban, Britpop of Americana vraagt weinig voorstellingsvermogen om je een beeld te kunnen vormen van de herkomst en de stijl van de muziek. En dan is natuurlijk nog de “sound” die aan locaties is gebonden. Mersey Beat, Bristol sound, Delta Blues of Nederbeat, het zijn gevleugelde muziekbenamingen die elk op eigen wijze legendarisch zijn geworden. En dit is slechts een kleine greep; de lijst is eindeloos.
Soms is het de geografie die de stijl bepaalt, soms is het de lokale cultuur en het eigen verhaal van de groep die via hun muziek tot uiting komt. Punk, Raï en Reggae illustreren dit. Muziek is een onvolprezen middel om de eigen cultuur en herkomst vast te houden als je er ver vandaan bent. Ook als de stijl populairder wordt, zich verspreidt en vermengt met andere stijlen en er nieuwe genres ontstaan, kan de stijl blijven refereren aan waar het ooit vandaan kwam. Klezmer bijvoorbeeld. Bij deze van oorsprong feestelijke Joodse volksmuziek uit Oost-Europa, voortkomend uit de Chassidische traditie en gemixt met diverse culturen vormen de stijl en de Oost-Europese roots een onmiskenbaar decor van het genre.
Bij al die stijlen vinden we de melancholie, het verlangen en de trots over de streek, stad of land die bezongen wordt. De ene keer droevig en desolaat, de andere keer opgetogen en vrolijk. Dorpen en steden waarover wordt gezongen zijn ontelbaar. De wegen en sporen er naartoe zijn grenzeloos, rivieren kronkelen er oneindig, de bergen zijn er hoog, de oceanen diep, de misdaden wreed en de achtergelaten liefdes talloos. Over dat alles in de toekomst meer.
