Het ZN-boodschappenlijstje voor de coalitievorming

De komende paar jaar zijn cruciaal voor een toonaangevende ruimtelijke ontwikkeling van steden en dorpen. Ruimtelijke ordening, met een vierjarige collegeperiode, heeft vanzelfsprekend een effect voor decennia later. Nu dringt dat des te meer. We bevinden ons middenin een economische en technologische transitie, waarbij duurzaamheid een doorslaggevend criterium is. Nu komt het erop aan, om daadkracht te tonen, om resultaat te boeken. Het hier en nu is niet genoeg om het verschil te maken. Een boodschappenlijstje voor ambitieuze coalitie-akkoorden.

Werken hoort ook in de stad: Overal worden in sneltreinvaart bedrijvenlocaties omgekat tot woonlocaties. Een prachtig streven, want er ligt immers een enorme woonopgave die we (blijkbaar) vooral binnenstedelijk willen oplossen. We herinneren eraan, dat het 20 jaar geleden precies andersom was, we zochten ons een ongeluk naar werklocaties midden in de stad. En niet helemaal onterecht. Werken hoort ook in de stad. Om verschillende redenen. Koester ze, ja ook de locaties waar je vieze handen mag maken.
Volg Dordrecht. Dordrecht heeft een stedenband met Dordrecht (Z.A.). Er wordt ondernemerschap en creativiteit gestimuleerd. Elke gemeente zou een stedenband met een gemeente op het Afrikaanse continent moeten aangaan. Na de Tweede Wereldoorlog wilde men het volk ‘verheffen’ tot een meer ontspannen relatie en persoonlijke relatie met de buren. Steden- of vriendschapsbanden tussen Nederlandse en Duitse steden werden gecreeerd. Laten we dat nu eens doen met Afrika. En nee hoor, dat hoeft echt niet gepaard te gaan met allerlei kostbare vriendschapsbezoeken. Tegenwoordig kan het aanhalen van zulke banden natuurlijk heel goed digitaal. Ook met Afrika!
Praat met unusual suspects. In ons vorige ZN hadden we het over Google City en de impact op de klassieke vastgoedsector. Maar ook nu al zien we dat de meest bijzondere ontwikkelingen niet alleen (of juist weinig) worden gedragen door bekende spelers en door planmatige vernieuwing die vastgoedgedreven is (hardware). Nee, de mooiste vernieuwing zit hem vaak in de software (de exploitatie). En de leukste nieuwe plekken zijn niet volgens de standaard regels van traditionele gebiedsontwikkeling tot stand gekomen.
Saldo-benadering: je ontwikkelt, je tendert, je hebt prijsvragen. Maak daarbij veel meer ruimte voor een saldobenadering. Nu is alles gericht op meer (meters, woningen). We staan een plan toe. Zonder de koppeling te leggen met een transformatie-opgave elders in de gemeente. Leg deze relatie wel, en dat kan best eenvoudig. In de regionale regie-afspraken over detailhandel in de IJmond is zo’n saldo-benadering al geintroduceerd. Leg op, dat een partij die een winkelcentrum wil vergroten, ook een probleem elders oplost.
Doe alles wat je kunt voor fiets, openbaar vervoer en nieuw vervoer (nieuwe technologieen, zelfsturende auto’s, combinaties van openbaar en particulier vervoer). Openbaar vervoer hoeft niet politiek gevaarlijk te zijn. De Uithoflijn in Utrecht lijkt het tegendeel te beweren, maar het maken van nieuw openbaar vervoer kan echt ook volgens het boekje. Nieuw en collectief vervoer is, samen met de fiets, het enige antwoord op de traditionele auto. Het zal onze steden redden. Nee, we kunnen nog niet zonder auto’s, maar elke auto die minder rijdt, vooral in de stad, is er een. Minder ruimtegebruik, minder gebruik van grondstoffen. Ook het volledig elektrisch maken van onze auto’s lukt sneller bij minder auto’s. Trouwens, het bouwen van woningen met parkeernorm 0 is echt een goed idee. Denk ook eens aan belonen van niet-autobezit. In plaats van het straffen (hoge prijzen in parkeertarieven, gebouwde parkeervoorzieningen bij nieuwbouw) van het bezitten ervan.
Wees voorbereid op het groeiend toerisme naar Nederland. Zie dit als een kans voor voorzieningen en werkgelegenheid en vergeet hierbij het verkoelingstoerisme niet. Toerisme naar Nederland zit al een tijdje in de lift. Er worden in 2030 zo’n 7 miljoen extra buitenlandse toeristen verwacht ten opzichte van 2015. Maar daar zouden in de zomer zomaar enkele miljoenen ‘verkoelingstoeristen’ bij kunnen komen. Landen rondom de middellandse zee krijgen steeds vaker en langer te maken met extreme hitte in de zomer. Nu al zien we dat Arabische families sommige Nederlandse bungalowparken hebben ontdekt, daar komen mogelijk nog heel wat Portugezen, Spanjaarden en Italianen bij. Of Nederlanders die het ’s zomers in Spanje te heet wordt en besluiten om in eigen land te blijven. Nederlandse landelijke gemeenten kunnen daarop inspelen met hun fiets- en wandelroutes, hun zwemplassen en hun verblijfsrecreatie